“Mijn hart heeft meer kamers dan een hoerenkot” schreef de onvolprezen Gabriel Garcia Marquez in zijn meesterwerk “Liefde in tijden van cholera”. Het is een verhaal over vastberadenheid in de liefde, maar ook over eenzaamheid, ziekte, ouderdom en dood. Macht in menselijke verhoudingen en de spanningen die dat met zich meebrengt, vormen een rode draad in het boek.
Het is een prachtige metafoor voor werken in de geestelijke gezondheidszorg. Om therapeutisch contact te maken, moeten hulpverleners in staat zijn om hun hart onvoorwaardelijk open te zetten voor elke patiënt, om die met liefde te beluisteren. Dit vanuit verschillende invalshoeken, om niets te missen en om het geheel te begrijpen. De GGZ heeft duizenden kamers waarin pijnlijke verhalen worden gebracht, verdriet wordt gedeeld, ziekte en dood worden betreurd.
Het is dus een absolute noodzaak dat de GGZ gastvrij is. Dit betekent respect hebben voor iedereen die zich aanbiedt, die persoon als gelijkwaardig behandelen en zorgvuldig bekijken welke noden behartigd moeten worden. De GGZ moet een veilige plek zijn, waar tijdelijke passanten en blijvende gasten niet alleen de meest geschikte zorg krijgen, maar ook ondersteund worden in hun maatschappelijke participatie. De GGZ moet ook vlot toegankelijk en bereikbaar zijn, zonder nodeloze drempels of nutteloze ingangsexamens.
Drempels en ingangsexamens zijn voorbeelden van macht. Iemand of een collectief beslist wie welkom is, en wie niet. De vraag hoe ver dat mag gaan in een sector waar gezondheid en welzijn hoofddoelstellingen zijn, moet gesteld worden. Ook bij het expliciteren van macht zoals bij vrijheidsbeperkende- of dwangmaatregelen, is waakzaamheid verplicht en zijn lastige vragen aanbevolen.
Het twaalfde GGZ-congres wil de aandacht vestigen op een GGZ “Dichtbij de mens: Verbindende en gastvrije zorg”. Hoe verhouden zorgvrager en zorgverlener zich tot elkaar, hoe ver of hoe dicht is werkbaar? Welke plichten hebben instellingen richting de mensen die er werken, maar vooral richting de mensen die er hulp komen zoeken? Wat doen we met mensen die aan de deur staan en geen hulp willen? Of zij die nergens meer welkom zijn? Kortom, alle inhoudelijke aspecten van toegankelijkheid, beschikbaarheid, behandelrelaties en behandelvormen worden onder de loep genomen.
Mede namens het bestuur van het Forum Geestelijke Gezondheid, moedigen we u van harte aan om deel te nemen aan het twaalfde Vlaamse Geestelijke Gezondheidscongres op 10 en 11 september 2024 in Antwerpen. Met veel vernieuwende analyses, verrassende antwoorden en out-of-the-box-voorstellen. We zijn alvast heel benieuwd!
Met hartelijke groeten,
Dr. K. Catthoor (voorzitter VVP)
Dr. P. Niemegeers (wetenschappelijk secretaris VVP)
Namens het organisatiecomité